Genellikle karbonat ve kabartma tozunu aynı şey diye
düşünürüz. Görünüşleri aynı olduğu için
özelliklerinin de aynı olduğunu düşünürüz. Aslında karbonat ve kabartma
tozu bilinenin aksine kimyaları ve kullanım amaçları açısından farklı
ürünlerdir.
Kimyasal adı sodyum bikarbonat olan karbonat, sodyum tuzlarından biridir.
Yemek sodası olarak da bilinir. Pasta, kurabiye, ekmek vb. hamur işlerinin
yapımında yaygın olarak kullanılır. Karbonatla yapılan kekler daha yoğun
kıvamlı, poğaçalar daha tok, kurabiyeler ise daha dayanıklı olurlar.
Kabartma
tozu ise; sodyum bikarbonatın yanı sıra, nişasta gibi bir
kurutma ajanı ve asit ajanlarını içerir. İçinde hızlı ve yavaş reaksiyona giren
iki farklı çeşit asit bulunur. Yavaş reaksiyona giren asit hamurun ısıya maruz
kalması ile reaksiyona girerken, hızlı reaksiyona giren asit'in reaksiyonu oda
sıcaklığında gerçekleşir. Bu yüzden kabartma tozu, kabarmanın bir kısmını
dışarıda gerçekleştirirken, büyük kısmını da fırında gerçekleştirir.
Her ikisi de sıkışmış karbondioksitin serbest
kalmasıyla, hamurun kabarmasını sağlar. Peki karbonat ve kabartma tozu farkları
nelerdir? Tarifine göre hangisini kullanacağımız neden değişir?
Karbonatın özelliklerinin açığa çıkması için başka
asitlerle reaksiyona girmesi gerekir. Karbonat yoğurt, sirke gibi asit içeriği
olan malzemelerle hazırlanan tariflerde kullanılır. Kabartma tozu ise sıvı
maddelerle birleşerek hamurun kabarmasını sağlar.Yani kullanmak için asitli bir
sıvıya ihtiyaç yoktur.
Evde kabartma tozu yoksa o zaman karbonat kabartma
tozu yerine geçer mi? Tam geçmez. Bu durumda karbonat kullanmak isterseniz tarifte
yazan kabartma tozu oranı kadar karbonat kullanmamaya özen gösterin. 1 paket
karbonat 1 paket kabartma tozuyla aynı etkiyi yaratmaz. 1 paket kabartma tozu
yerine yaklaşık 2 çay kaşığı karbonat ve etkisini göstermesi için üzerine
birkaç damla limon suyu ilave edebilirsiniz.
Kabartma tozu veya karbonat kullanarak mutfakta
yaratabileceğiniz harika lezzetlerden biri de Revani tatlısıdır.