KASTAMONU MUTFAK KÜLTÜRÜ

KASTAMONU MUTFAĞI(Alıntı)

Kastamonu’da 812 çeşit yemek tespit edilmiş. Bu yemeklerin 500’ü Türkiye’nin hiçbir yerinde bilinmiyor

-Kastamonu’yu ziyaret edenler yörenin etli ekmeğini ve çorbalarını tatmadan geçmez.

-Bunun yanı sıra Üryani eriği, çekme helvası dönüşte dostlara götürülen yöresel lezzetlerden bazıları

Üzerine kitaplar yazılsa yeterli gelmeyecek bir başka mutfak kültürü ile sizlerleyiz. Kastamonu mutfak kültürünü az da olsa yerimiz yettiğince tanıyalım. Kastamonu’da binlerce yıllık bir kültür birikimi ve il sınırlarındaki coğrafi çeşitlilik, yemek kültürünün zenginliğinde de kendisini gösteriyor.

Yapılan derleme çalışmalarında Kastamonu’da 812 çeşit yemek tespit edildi ve bu yemeklerden yaklaşık 500’ünün Anadolu’nun diğer yörelerinde bilinmediği ortaya çıktı. Kastamonu mutfağı üzerine yapılan derleme ve tespit çalışmaları 1950’lilerin başına uzanıyor. Bu tarihlerde arkeolog Ahmet Gökoğlu’nun yaptığı çalışma sonucunda tespit edilen yemek türlerinin tümünün yer aldığı bir yayın çıkarılamadı. Gökoğlu, Türk Etnografya Dergisi’nde bu derlemesinden yalnızca ‘Kastamonu Ekmekleri’ ve ‘Kastamonu Çorbaları’ adını taşıyan iki makale yayınladı. Gökoğlu 1967’de yayınladığı “Kastamonu Ekmekleri” adlı makalesinde Kastamonu’daki yemek çeşidinin yine o tarihlerde yapılan ve 36 ilden derlenen “Anadolu Yemekleri ve Türk Mutfağı” adlı kitaptaki çeşitlerden 280 yemek fazla olduğunu belirtildi. Genel anlamda ekmekler, çorbalar, et yemekleri, hamurlu yemekler, sebze yemekleri, tatlılar ve içecekler olarak ana başlıkları olarak ayrılan Kastamonu mutfak kültürü içinde neredeyse her ilçe sahip olduğu bir meyve ya da başka bir ürünle ön plana çıkar. Neredeyse ilin geneline yayılmış Kastamonu elması, Üryani eriği, İnebolu kestanesi, Taşköprü sarımsağı, Araç cevizi bunlara bir örnektir.

Etli ekmek

Banduma

Mıklama

Paça

Ala pilav

Ekşili pilav

Çekme helva

Simit tiridi

Kuyu kebabı

Oğmaç çorbası

Köle hamuru

Cırık tatlısı

Üryani eriği hoşafı

Kuyu kebabı

ETSİZ SEBZE YEMEKLERİ

Bunların hemen hemen hepsi zeytinyağı veya diğer sıvı yağlarla pişirilir. Dolmalar (biber, patlıcan), sarmalar (yaprak, kelem, ispit, pancar, müsellim, yapraz), etli patates paçası oturtması, barbunya fasulyesi gibi yemeklerdir. Zeytinyağlı yaprak sarması Kastamonu’da son yemek olarak yenir. Bu sebeple adı “karahaber”dir. Yemek, ziyafetin sona erdiğini bildirir. Sofraya konduğunda ‘karahaber geldi’ derler.

YUMURTALI YEMEKLER

Çırpılmış yumurtaya batırılan ekmekler kızgın yağda kızartılır. Buna yörede “kaygana” denir. Kastamonu’nun tanınmış yemeklerinden biri de mıklamadır. Üzerinde yumurta kırılarak hafifçe pişirilen yemeklerin genel adı “mıklama”dır.

HAMURLU YİYECEKLER

Somun, serme, gözleme hamuru başlıca ekmeklerdir. Kastamonulu hanımlar bayat ekmek veya sermeden ‘tirit’ adlı bir yemek yapar. İç yağlı çörek, mısır çöreği, kete, kül çöreği, tarhanalı çörek en sevilen çöreklerdir. Erişte hamuru çökelekle yoğrulur, açılıp içine ceviz konur, üzerine kızgın yağ dökülür. Buna ‘haluçga’ denir.

Ekşili pilav bulgur, ebegümeci, yoğurt, maydanoz, dereotu ile yapılan ilginç ve güzel bir yemektir adı ekşili ama içinde limon yok.

Etli ekmek denince Konya ya da Sivas aklınıza gelse de Kastamonu etli ekmeği çok farklı ve değişik bir tat. Dana kıyması, soğan, maydanoz, yumurta, karabiber, kimyon, tuz malzemeleri ile saçta hazırlanan incecik yufkaların arasında pişen çok lezzetli bu pideyi başka yerde bulamazsınız.

Yanında, üryani hoşafı, pestil ezmesi, erik ekşisi, ayran gibi içeceklerde alınabilir. Etli ekmeğin, patatesli, mantarlı, kesikli, yoğurtlu, cevizli, ıspanaklı gibi çeşitleri de yaygın olarak yapılır.